Pomimo upływu 8 lat funkcjonowania Ustawy o partnerstwie publiczno-prywatnym nadal istnieje duże zapotrzebowanie na upowszechnianie dobrych przykładów realizacji projektów PPP. Skala wykorzystania tego narzędzia jest wciąż zbyt mała, a doświadczenia wielu rozwiniętych rynków PPP pokazują, że właściwie przygotowane i zrealizowane projekty PPP mogą przynieść korzyści wszystkim stronom uczestniczącym w przedsięwzięciu. W lipcu 2017 roku została przyjęta „Polityka rządu w zakresie rozwoju partnerstwa publiczno-prywatnego”.
Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej szacuje, że w Polsce znajduje się 3,3 mln ulicznych opraw oświetleniowych. Rocznie zużywają one 1500 GWh energii. Lampy sodowe i rtęciowe, które stanowią nawet 60% wszystkich źródeł światła, charakteryzują się stosunkową małą sprawnością (ok. 40%). Średni wiek instalacji oświetlenia ulicznego należącego do gmin wynosi 10–15 lat, 15–30 lat w przypadku, gdy jest własnością operatora. W kraju 70–80% majątku jest własnością przedsiębiorstw energetycznych.
Polski rynek oświetleniowy jest zatem perspektywiczny: wysokie koszty utrzymania nieefektywnego oświetlenia i coraz więcej możliwości poprawy jego jakości sprawiają, że kolejne samorządy decydują się na wymianę oświetlenia miejskiego.
Przedstawiony wyżej zły stan infrastruktury oświetleniowej jest szansą nie tylko na kompleksową modernizację oświetlenia, lecz także na coś więcej: na wprowadzenie inteligentnych systemów zarządczych. Taki cel łatwiej osiągnąć dzięki współpracy z wyspecjalizowanymi przedsiębiorstwami (ESCO), które będą zarówno zaangażowane w projekt na etapie prowadzenia prac modernizacyjnych, jak i zagwarantują osiągnięcie określonych oszczędności w perspektywie wieloletniej.
Efektami takiej wielowymiarowej współpracy będą zaprojektowanie i realizacja inteligentnego systemu zarządzania oświetleniem, dzięki któremu można ograniczać zużycie energii poprzez np. dostosowanie intensywności światła do warunków pogodowych, oświetlenia zewnętrznego bądź natężenia ruchu. Wdrażane elastyczne rozwiązania pozwalają na dostosowanie poziomu oświetlenia drogi do rzeczywistych potrzeb, dzięki czemu np. rzadko uczęszczane alejki oświetlane będą wyłącznie wtedy, gdy pojawi się na nich pieszy. System zarządzania oświetleniem miejskim pozwala na pełną kontrolę i monitoring pracy nawet pojedynczego punktu świetlnego.
Dzięki takiemu zintegrowanemu podejściu możliwe jest osiągnięcie niezwykle dużych oszczędności w wydatkach na oświetlenie – przykładowo w Szczecinie dzięki budowie inteligentnej sieci oświetleniowej uzyskano 70% oszczędności w zużyciu energii świetlnej, co oznacza, że rokrocznie w miejskiej kasie pozostaje 1,5 mln zł.
Tego rodzaju systemy oświetlenia ulicznego przybliżają miasta do realizacji idei smart city. Inwestycje w inteligentne systemy planuje w najbliższym czasie ponad 70% polskich miast. Aktualnie, jak podają autorzy raportu organizacji Polskie Miasto Przyszłości, z elementów inteligentnego miasta korzysta 14% miast, jednak ich liczba systematycznie rośnie4.
Jedną z głównych barier na drodze do poprawy efektywności energetycznej jest brak środków finansowych, ale jedynie 16% gmin dopuszcza możliwość realizacji przedsięwzięć energooszczędnych z zastosowaniem partnerstwa publiczno-prywatnego (w tym kontraktów z firmami ESCO).
Inwestycje oświetleniowe realizowane w formule ESCO można prowadzić w modelu partnerstwa publiczno-prywatnego. Jest to korzystne dla podmiotu publicznego, który nie musi z góry zabezpieczać w budżecie środków potrzebnych na wynagrodzenie partnera prywatnego. Ten ostatni zwykle w całości odpowiada za finansowanie procesu, przygotowuje także dokumentację projektową, przeprowadza prace budowlane i remontowe, zajmuje się dostawą urządzeń oraz zarządzaniem gospodarką energetyczną. Wynagrodzenie partnera prywatnego polega na udziale w korzyściach wynikających ze zrealizowanych działań.
Dodatkowe korzyści ze współpracy z wyspecjalizowanym partnerem prywatnym typu ESCO, poza oszczędnościami energii, to:
- oszczędność kosztów związanych z energią elektryczną i regularną konserwacją urządzeń,
- regularne kontrole urządzeń i elastyczne interwencje operacyjne,
- obniżenie awaryjności,
- możliwość efektywnego regulowania oświetlenia, zgodnie z bieżącymi potrzebami,
- wzrost bezpieczeństwa ruchu i osób na drogach.
Ze względu na długoterminową współpracę z firmą działającą w formule ESCO możliwe jest przeniesienie na nią odpowiedzialności za bezpieczną eksploatację systemu oświetlenia i wymóg zapewnienia maksymalnej wydajności systemu, przy wykorzystaniu technologii LED i systemów zarządzania (…)
Fot. ZDM
Więcej w numerze 5/2018 Oświetlenie LED. Zaprenumeruj